Nguyên nhân và yếu tố gây rụng hoa, rụng trái non sầu riêng

Tình trạng sầu riêng giai đoạn hoa và giai đoạn sau xả nhị (xổ nhuỵ) bị rụng nhiều là do có nhiều yếu tố liên quan đến sự rụng hoa và tim đèn trong thời gian này. Chúng ta hãy cùng nhau phân tích nguyên nhân và yếu tố đó đến từ đâu để có biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất.

1. Thời tiết và điều kiện khí hậu:

Thời tiết bất thường như nóng, lạnh hoặc độ ẩm thấp có thể khiến cây bị căng thẳng (stress), làm giảm khả năng vận chuyển chất dinh dưỡng, khiến cây không thể duy trì sức sống và sinh trưởng như bình thường. Ảnh hưởng đến khả năng sống của nhị và nhụy hoa, sự nở hoa thụ phấn và thụ tinh để phát triển thành quả đòi hỏi chất dinh dưỡng dưới dạng đường. Khi cây gặp căng thẳng, khả năng sản xuất dinh dưỡng bị giảm, quá trình thụ phấn sẽ không thành công và đồng thời sản sinh ra các hormone như Ethylene, Axit abscisic sẽ kích thích quá trình héo và rụng hoa.

2. Quản lý dinh dưỡng và tưới nước:

Việc thiếu hoặc dư thừa các khoáng chất như Canxi, Bo, Magie, và Kali có thể ảnh hưởng đến quá trình thụ phấn và sức sống của phấn hoa. Bên cạnh đó, lượng nước tưới không hợp lý trong giai đoạn quan trọng này cũng sẽ dẫn đến rụng hoa và tim đèn. Cây cần được cung cấp đủ nước, nhưng không quá nhiều để không làm ảnh hưởng đến quá trình phát triển tế bào và sự hình thành hoa.
Trong giai đoạn đuôi thằn lằn nở hoa Cần giảm lượng nước tưới xuống khoảng 50% giá trị nước tham chiếu cho cây khoảng 5 mm (5 x 0,5 = 2,5 mm hoặc 2,5 L/m2), tăng dần lượng nước lên 60 và 70% giá trị nước tham chiếu cho cây. Cùng quan sát sự phát triển của hoa và tim đèn.

3. Hormone thực vật:

3.1. Căng thẳng do khí hậu không thuận lợi:

• Nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp: Cây sầu riêng rất nhạy cảm với nhiệt độ. Khi cây phải chịu nhiệt độ cực đoan (quá nóng hoặc quá lạnh), cơ thể cây phản ứng bằng cách tăng sản xuất ABA để giúp cây giảm bớt căng thẳng. ABA có tác dụng làm giảm sự thoát hơi nước qua lá và giúp cây chống lại điều kiện môi trường khắc nghiệt. Tuy nhiên, sự sản xuất quá mức ABA cũng có thể làm giảm khả năng thụ phấn và tăng khả năng rụng hoa, trái.
• Nắng nóng kéo dài: Khi cây sầu riêng bị căng thẳng vì nắng nóng kéo dài, nó cũng sản sinh nhiều ethylene, hormone thúc đẩy quá trình rụng hoa và trái. Ethylene kích thích các tế bào vỏ hoa và vỏ trái "chết" sớm, khiến hoa và trái rụng.

3.2. Thiếu nước hoặc dư thừa nước:

• Khô hạn: Khi cây thiếu nước, quá trình trao đổi chất bị giảm và cây sẽ sản sinh nhiều ABA như một cơ chế bảo vệ để giảm mất nước qua lá. Cây sầu riêng khi thiếu nước cũng sẽ tăng cường sản xuất ethylene, điều này có thể dẫn đến việc hoa và trái rụng nhanh chóng.
• Ngập úng: Khi cây bị dư thừa nước hoặc ngập úng, điều này làm giảm sự oxy hóa của rễ, khiến cây bị căng thẳng. Kết quả là cây tăng sản sinh ethylene, từ đó ảnh hưởng đến khả năng thụ phấn và làm hoa, trái dễ bị rụng.

3.3. Chế độ dinh dưỡng không đầy đủ hoặc mất cân bằng:

• Thiếu dinh dưỡng quan trọng (như canxi, kali, bo): Các khoáng chất này rất quan trọng trong quá trình phát triển hoa và trái. Khi cây thiếu hụt dinh dưỡng, sự phát triển của hoa và trái sẽ bị suy yếu, làm cây dễ bị căng thẳng và sản sinh nhiều ABA và ethylene hơn.
• Dư thừa dinh dưỡng (như nitơ): Mặc dù dinh dưỡng là cần thiết cho sự sinh trưởng, nhưng nếu cung cấp quá nhiều, đặc biệt là nitơ, có thể khiến cây phát triển quá nhanh, dễ bị yếu ớt và dẫn đến căng thẳng, khiến cây sản sinh nhiều hormone kích thích sự rụng.

3.4. Các yếu tố sinh học khác:

Sự tấn công của sâu bệnh hoặc nấm: Các loài sâu bệnh và nấm cũng có thể làm cây bị căng thẳng, và để phản ứng lại, cây sẽ sản sinh nhiều ABA và ethylene. Điều này có thể dẫn đến hiện tượng hoa và trái rụng sớm, là một cơ chế bảo vệ của cây.